İş Sürekliliği Planı Nedir? Felaket Anında Ne Sağlar?

İş dünyasında siber saldırılar veya doğal afetler gibi öngörülemeyen durumlara hazırlıksız yakalanmak işletmeniz için kötü sonuçlar doğurabilir. Uptime Enstitüsünün 2022 tarihli Kesinti Analizi Raporu, işletmelerin %60'ından fazlasının kesintilerden en az 100.000 dolar zarara uğradığını ortaya çıkardı. Bu tür risklere karşı hazırlıklı olmanın yoluysa etkili bir iş sürekliliği planından geçer. Şimdi iş sürekliliği planlarının işletmelere sunduğu avantajlara ve felaket senaryolarındaki rolüne birlikte bakalım.

İş Sürekliliği Planı (Business Continuity Plan-BCP) Nedir?

İş sürekliliği planı; bir kuruluşun doğal afetler, teknolojik arızalar veya diğer acil durumlar sırasında faaliyetlerini ve temel hizmetlerini nasıl sürdüreceğini belirleyen kapsamlı bir stratejidir. Bu plan, olası bir felaket durumunda çalışanları ve şirket varlıklarını koruyarak hızlı aksiyon alınmasını sağlar. Temel amacı iş süreçlerinin mümkün olduğunca kesintisiz sürdürülmesidir.

Bir şirketin iş akışını etkileyebilecek tüm riskleri tanımlamak risk yönetimi stratejisinin ana unsurlarından biri hâline gelir. Çalışanların güvenliğini sağlamayı, kritik operasyonları sürdürmeyi, finansal ve itibar kayıplarını en aza indirmeyi hedefleyen önlemleri içerir.

İş Sürekliliği ile Felaket Kurtarma Arasındaki Farklar 

İş sürekliliği terimi, bir felaket anında ve sonrasında şirketin faaliyetlerini kesintisiz şekilde devam ettirme sürecini tanımlar. Felaket kurtarma ise, bir şirketin işleyişini kesintiye uğratan veya tamamen durduran olaylardan sonra, bilgi teknolojileri altyapısına erişimi ve işlevselliği yeniden kazanma yöntemidir.

Her iki kavram birbiriyle benzerlik gösterse de iş sürekliliği daha geniş bir stratejiyi ifade eder. Bir şirketin kriz anında nasıl faaliyet göstereceğinden, belirli rolleri kimlerin üstleneceğine kadar acil durum planlamalarını içerir. Felaket kurtarmaysa bu stratejinin temel bir bileşeni olarak özellikle teknik altyapının yeniden işler hâle getirilmesine odaklanır.

İki yaklaşım da şirketin felakete karşı hazırlıklı olması için proaktif yöntemler sunar. Aralarındaki temel farklarsa şu şekildedir:  

İş Sürekliliği

Felaket Kurtarma

Felaket anında ve sonrasında işletmenin iş akışını kesintisiz devam etmesini sağlamayı amaçlayan bir yaklaşımdır.

Kritik bir olayın ardından iş süreçlerinin, sistemlerin, BT altyapısının ve verilerin geri yüklenmesine odaklanan bir plandır.

İş sürekliliği planının sunumu, felaket kurtarma planından farklı bir zamanda gerçekleşir.

Genellikle gerçek bir olay meydana gelmeden önce senaryo planlaması ve hazırlık tatbikatları yürütmeyi içerir.

Temel amaç kesinti süresini en aza indirmektir.

Temel amaç sistemlerin işlevsizlikten kaynaklı zarar görmesini önlemek ve sistemi en kısa sürede işler hâle getirmektir.

Krizlere Karşı Kalkan: İş Sürekliliği Planı Neden Önemli?

İş akışında meydana gelebilecek kısa bir kesinti bile ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu tür senaryolarda devreye giren tek güvence iş sürekliliği planıdır. Peki, krizlere kalkan oluşturan iş sürekliliği planı neden bu kadar önemli?

·       Kesintisiz İş Akışı: Etkili bir iş sürekliliği planı, beklenmedik durumlar karşısında faaliyetlerin duraksamadan yürütülmesini sağlar. Kritik iş süreçleri önceliklendirilerek alternatif yönetim stratejileri belirlenir.

·       Finansal Kayıpları Önler: Operasyonlar kesintiye uğradığında ciddi finansal etkilere yol açabilir. İş sürekliliği planı kaynakların etkin kullanılmasını sağlayarak uzun vadede ekonomik istikrarı korur.

Yasal Mevzuata Uyum Sağlar: Belirli sektörlerde yasal otoritelerin belirlediği düzenlemelere uymak gerekir. Mevzuatla uyumlu oluşturulan bir plan, kurumsal sorumluluğun yerine getirildiğini kanıtlar.

·       Böylece yasal yaptırım riskleri azalır.

·       İtibarı ve Müşteri Memnuniyetini Korur: Süreçlerin kesintisiz ilerlemesi marka itibarını güçlendirirken müşteri memnuniyetini artırır. Bu süreçte işin hızlıca yeniden uygulamaya geçmesi ve süreci müşterilere şeffaf şekilde aktarmak oldukça önemlidir.

Krizlerin etkileri yalnızca bugünü değil, gelecek operasyonları da etkiler. İş sürekliliği planı bu etkileri en aza indirerek kurumsal itibarı ve iş sürekliliğini güvence altına alır.

Etkili Bir İş Sürekliliği Planının Kapsamı 

Şirketinizin bir kesintiye karşı yeterince hazırlıklı olmasını sağlamak için etkili bir iş sürekliliği planı aşağıdaki bileşenleri içermelidir:

·       Risk Değerlendirmesi: İşletmenin karşı karşıya olduğu riskler belirlenip her birinin potansiyel etkisi analiz edilir.

·       İş Etki Analizi: Bu adım kritik iş süreçlerinin tanımlanmasını sağlar. Kesintilerin potansiyel sonuçlarını ölçmeye ve kaynakları daha etkili kullanmaya yardımcı olur.

·       Sorumluluk ve Görev Ataması: İş sürekliliğini planlama sürecinde kurum çalışanlarına belirli roller tanımlamak bir kriz sırasında koordineli müdahaleyi kolaylaştırır.

·       Kaynak ve Süreç Envanteri: İş gücünün, teknolojik sistemlerin ve fiziki kaynakların envanteri çıkarılarak kesinti durumundaki rolleri ve öncelikleri belirlenir. 

·       Veri Yedekleme Stratejileri: Sistemlerin ve verilerin periyodik olarak otomatik yedeklenmesi gerekir. Böylece kriz durumunda sistemler ve veriler kurtarılarak operasyonel süreklilik sağlanır.

·       Planın Test Edilmesi: Planın işlerliğini ölçmek için test edilmesi oldukça önemlidir. Farklı kriz senaryolarıyla pratik yapmak için tatbikatlardan ve simülasyonlardan yararlanabilirsiniz.

Felaket Anında İş Sürekliliği Planı Ne Sağlar?

Felaketler, deprem veya yangın gibi doğal afetler olabileceği gibi siber saldırılardan veya donanım arızalarından da kaynaklanabilir. Krizin ne zaman meydana geleceği öngörülemediğinden hazırlıklı olmak kritik bir stratejidir. 

Etkili bir iş sürekliliği planıysa felaket anında şunları sağlar:

·       Operasyonel duraksamaları minimize ederek iş akışının kesintisiz ilerlemesini mümkün kılar.

·       Çalışanları ve kaynakları güvence altına alırken krizin müşteriye yansıtılmadan yönetilmesini ve işin zamanında teslim edilmesini kolaylaştırır.

·       Veri kaybı riskini azaltır.

·       Sistemlerin hızlıca devreye alınmasını sağlar.

·       Şirket paydaşlarının koordinasyonunu sağlayarak şeffaf bilgi akışı için zemin hazırlar.

·       Finansal zararı ve iş gücü kaybını engeller.

Teoriden Pratiğe: Planı Test Etmek Şart!

Kriz anından önce iş sürekliliği planlarının performansının ölçülmesi, plandaki eksiklerin tespit edilebilmesi için çok önemlidir. Testler sayesinde eksik noktalar analiz edilerek iyileştirme ve güncelleme çalışmaları yapılabilir. 

Testler aracılığıyla ekip üyelerinin planı uygulama performansı artırılabilir. Gerçek bir kriz anında çalışanların panik yapmadan aksiyon alabilmesi için bu planın denenmesi şarttır. Bunun için gerçek zamanlı tatbikatlardan, simülasyonlardan ve eğitim çalışmalarından faydalanmak mümkündür.

İşNet’ten İş Sürekliliğine Yönelik Akıllı Çözümler

İşNet olarak sunduğumuz dijital çözümlerle iş sürekliliğinizi sağlamayı amaçlıyoruz. İhtiyaçlara göre özelleştirilebilir çözümlerle kurumların hedeflediği güvenlik ve süreklilik düzeyine ulaşmalarına yardımcı oluyoruz. 

Sunduğumuz veri merkezi hizmeti, siber güvenlik çözümleri ve bulut tabanlı uygulamalarla etkili iş sürekliliği stratejilerinizi geliştirebilirsiniz. Kurumsal sürekliliği sağlamak ve hizmetlerimiz hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.