Web 3.0 Nedir?

Dijital dünyadaki gerçeklik, hayal gücümüzün sınırlarını zorlayarak tahmini güç bir geleceğe koşuyor. Yapay zekânın oyuna girmesiyle hızlanan dijital dönüşümü anlamak ve ona uyum sağlamak, bizi bekleyen geleceğin gerisinde kalmamak için oldukça önemli! Bu dönüşümün bir parçası da heyecanla beklenen web 3.0 teknolojisi. Bu içeriğimizde tıpkı kripto para ve blockchain teknolojilerinin temelinde olduğu gibi merkeziyetsiz protokollerle çalışan ve internet için yeni bir çağın başlangıcı olarak değerlendirilen, bir devrim olarak görülen web 3.0 teknolojisini daha yakından tanıyacağız.

Web 3.0 Teknolojisi Tam Olarak Nedir?

Web kavramı, 1990’lı yıllarda hayatımıza girdiğinde sadece bir tüketim alanıydı. Dijital dünyada karşılaştığımız bilgilere müdahale edemiyor, herhangi bir etkileşime girmeden bilgileri sadece tüketiyorduk. Web 1.0 teknolojisi, 2004 yılına geldiğimizde yerini web 2.0’a bıraktı ve dijital dünya etkileşime, erişime daha açık hâle geldi. Sosyal medya platformları kuruldu, insanlar dijital içerikler üretip paylaşmaya başladı. Bu sayede blog metinleri, fotoğraflar, videolar büyük kitlelerle paylaşılabildi. 

Mesafelerin ortadan kalktığı bu teknoloji bile yeterince heyecan vericiyken şimdi internetin yepyeni bir sürümünden söz ediliyor: web 3.0! Peki, web 3.0 nedir? Web 3.0 kullanıcıların merkezi olmayan bir ağ üzerinden bağlanacağı, kendi verilerinin sahibi olduğu ve kontrol ettiği bir web konseptini ifade eder. Merkezi firmalar ve uygulamalar yerine kullanıcılar ve topluluk daha fazla söz hakkına sahiptir.

Web 3.0 Teknolojisinin Temel Özellikleri

Web 3.0 ile gelecek yeni nesil internette bizi nelerin beklediğini daha iyi açıklayabilmek için bu teknolojinin özelliklerini incelemek istiyoruz. Bunun içinse web3 teknolojisinin temellerindeki kavramlara odaklanacağız:

• Yapay Zekâ

Yapay zekâ, son yıllarda teknolojiye ilgi duymayanlar tarafından bile merakla takip ediliyor. İnsan zekâsını taklit ederek veri işleyen, çözüm üreten ve makinelerin insan gibi düşünebilmesine imkân sağlayan bu teknoloji; web3’ün de en temel özelliklerinden biri! Yapay zekâ; şimdiye kadar veri sakladığımız, paylaştığımız ve aldığımız web dünyasının artık bir insan gibi veri üretmesini sağlayacak. Böylece internette başkalarının paylaştığı hazır veriler yerine, sadece bizim için üretilmiş ve tam olarak ihtiyacımıza yönelik veriler bulacağız.

• Semantik Web

Web3’le hayatlarımızın parçası hâline gelecek en büyük kolaylıklardan biri semantik web, yapay zekâ teknolojilerini kullanan başka bir teknolojidir. İnternette aradığımız verilerin en derin ve öz hâline ulaşmamızı sağlar. Bu, hem vakitten hem efordan tasarruf edebileceğimiz anlamına gelir. 

Bir örnekle açıklamak gerekirse bir telefon satın almak istediğimizde aradığımız modelin ortalama fiyatlarını, bütçemize en uygun ürünü alabileceğimiz mağazayı, bu mağazanın adresini ve hangi günlerde açık olduğunu ayrı ayrı sorgulamamız gerekir. Ancak semantik web, sadece arama motoruna girdiğimiz verilerle çalışmaz! Yapay zekâ sayesinde gerçek dünyadaki bir insanı taklit eder ve biz daha ihtiyaç duyduğumuzu bile bilmiyorken o, gerekli tüm verileri toparlayıp bize sunabilir.

• Merkeziyetsizlik

Web 3.0 teknolojinin merkeziyetsiz protokollerle çalıştığını söylemiştik. Peki, bu ne demek? Bugün kullandığımız web teknolojisinde karşılaştığımız tüm veriler, çeşitli merkezlerde depolanmakta ve işlenmektedir. Web 3.0’da ise veriyi oluşturanlar kendi verilerinin sahibidir ve nasıl kullanıldığı ve yönetildiği konusunda daha fazla söz sahibidir.

Merkeziyetsiz protokoller, bugün kripto para ve NFT verilerinin güvenli şekilde saklanabilmesi için hâlihazırda kullanılıyor. Merkeziyetsiz Finans (DeFi) adı verilen sistemde yatırım, para transferi gibi işlemler herhangi bir merkeze ya da otoriteye bağlı kalınmadan gerçekleştiriliyor. Web3'ün altyapısındaki teknolojiler, DeFi sisteminin gelişimine zemin hazırlayacağı için kripto para ve NFT piyasası tarafından da heyecanla bekleniyor.

• Blockchain ve Cross-Chain

Blockchain, yani blok zincir kavramı da yine kripto para ve NFT piyasası sayesinde tanıştığımız bir kavram. Web 3.0 teknolojisinin de temel özelliklerinden olan blok zincir kavramı, dijital ortamdaki verileri şifreleyerek kaydeden bir teknoloji. Bu da internetin artık çok daha güvenli bir yer olacağı anlamına geliyor!

Mevcut teknolojide herhangi bir platforma kaydolduğunuzda girdiğiniz tüm veriler, platformun merkezinde depolanıyor ve erişimi olan, yetkilendirilmiş kişiler tarafından görüntülenebiliyor. Bu platformların güvenlik sistemindeki küçük bir açık, tüm kişisel verileri üçüncü kişiler tarafından kullanılması riskini doğuruyor. Web 3.0 teknolojisindeki blockchain teknolojisinde ise dijital ortamda paylaşılan veriler şifrelenerek kaydediliyor.

Web 3.0 teknolojiyle daha sık duyacağımız bir diğer kavram olan cross-chain ise farklı blok zincirlerin birlikte çalışabilmesini sağlıyor. Yani dijital ortamda şifrelenerek saklanan veriler arasında etkileşim kurarak onları bir arada kullanmak da mümkün olacak.

Web 3.0 Teknolojisinin Avantajları

"İnternetin evrimi" olarak tanımlanan web3 teknolojisi sayesinde bugüne kadarkinden çok farklı bir internet deneyimiyle karşılaşacağız! Peki, web 3.0’ın avantajları neler olacak? Bu yeni teknoloji bize neler vadediyor?

·      Web 3.0, bize daha pratik bir internet deneyimi sunacak. Detaylar arasında kaybolmadan, ihtiyacımıza ve kullanım alışkanlıklarımıza göre filtrelenmiş veriler bulacağız.

·      Web 3.0, iyi bir dost gibi çalışacak! Biz bile henüz tam olarak nelere ihtiyacımız olduğunu bilecek kadar bilgi sahibi değilken o, tüm verileri tarayıp birbirini tamamlayan detaylarla anlamlı sonuçlar sunabilecek.

·      Özel yazışmalarımız, kişisel bilgilerimiz gibi veriler şifrelenerek saklanacağı için çok daha güvenli bir internet deneyimi yaşayacağız. 

·      Çevrim içi etkinliğimiz görüntülenebilir olsa bile kimliğimiz gizli kalacak.

·      Herhangi bir merkez tarafından kısıtlanan, öznel yorumlar içeren veriler yerine yapay zekânın nesnel bir biçimde değerlendirip bizim için yeniden ürettiği, daha güvenilir verilere ulaşabileceğiz.

·      Bir merkeze bağlı çalışan uygulamalarda hatalar, açıklar ciddi riskler yaratabilirken merkeziyetsizlik, daha güçlü bir savunma hattı oluşturabilecek.

·      Hizmet sağlayıcılar verilerini bir başka platforma aktarmak istediklerinde daha güvenli bir alan bulacakları için itibar veya müşteri kaybı yaşamayacaklar.

·      Blockchain ve cross-chain teknolojilerinin sunduğu güvenli ve şeffaf veri paylaşım imkânları sayesinde işletmelerin kendi içlerinde ya da birbirleri arasında gerçekleştirdikleri veri paylaşımı, iş takibi, tedarik zinciri görüntüleme gibi eylemler daha kolay bir şekilde sürdürülecek.

·      Kripto para ve NFT piyasasında kullanılan merkeziyetsiz finans sistemi, diğer alanlarda da yaygın olarak kullanılabilecek. Böylece alım-satım ve kredi kullanımı gibi işlemler, aracı sistemlerin onayına gerek kalmadan yapılabilecek.

Blok zincir ve yapay zekâ teknolojilerine dayalı, çok daha güvenli ve pratik bir internet deneyimi, hepimiz için heyecan verici! Henüz gelişim aşamasında olan web 3.0’ın beraberinde getireceği dönüşümün şimdiye kadarkilerden daha hızlı ve inanılmaz olacağını düşünüyoruz. İnternetle değişen bir gelecekte karşılaşacaklarımızı ise sabırsızlıkla bekliyoruz!